Jesienią 2015 r., gdy Narodowy Instytut Dziedzictwa ogłosił konkurs o dofinansowanie projektów wolontariatu na rzecz dziedzictwa z pewnymi obawami przystąpiliśmy do pisania wniosku i gromadzenia dokumentów. Aplikację jednak złożyliśmy terminowo w grudniu 2015 r. Procedury konkursowe przeciągnęły się do wiosny, a umowę podpisaliśmy w czerwcu 2016 r.  Wtedy to mogliśmy dopiero przystąpić do realizacji najważniejszego elementu projektu, to jest Obozu Wolontariackiego, który z racji braku etatowych pracowników zmuszeni byliśmy podzielić na krótsze turnusy. Ogłosiliśmy rekrutację i z niepokojem czekaliśmy na pierwsze zgłoszenia. Okazało się, że nasze obawy okazały się bezpodstawne – każdy nabór kończył się sukcesem, a w kilku przypadkach zabrakło miejsc dla wszystkich zainteresowanych…

Ze względu na specyfikę działalności w Parowozowni Skierniewice opartej wyłącznie na pracy społecznej przy jednoczesnym braku pracowników etatowych w miesiącach czerwiec–październik 2016 r. zaplanowaliśmy organizację jednego obozu wolontariackiego składającego się z 10 obozodni, które podzieliśmy wstępnie na trzy turnusy. Zakwaterowanie uczestnikom zapewnialiśmy w pomieszczeniach socjalnych Parowozowni.
Realizację obozu wolontariackiego rozpoczęliśmy z opóźnieniem wynikającym z późniejszego niż to było planowane rozstrzygnięcia konkursu, a co za tym idzie również podpisania umów o dofinansowanie.

Zainteresowanym naszym projektem zaoferowaliśmy trzy turnusy z naborem otwartym oraz turnus czwarty, gdzie nabór ze względu na specyfikę zaplanowanych zadań (obsługa Dni Otwartych) był skierowany wyłącznie do uczestników już biorących udział w obozie i znających dobrze miejscowe uwarunkowania:

• turnus I w dniach 5-8 sierpnia (14 uczestników):
• turnus II w dniach 19-22 sierpnia (14 uczestników);
• turnus III w dniach 9-11 września (12 uczestników);
• turnus IV w dniach 17-18 września (6 uczestników).

Organizacja obozu wolontariackiego została poprzedzona uzupełnieniem doposażenia zaplecza warsztatowego (kompresor, narzędzia), zakupem odzieży ochronnej oraz materiałów malarskich niezbędnych do wykonywanych prac. Sam obóz zaś został zapoczątkowany szkoleniem BHP, które odbyło się na terenie Parowozowni pierwszego dnia I turnusu. Ponadto uczestnikom obozu zapewnione zostały elementy odzieży ochronnej, ubezpieczenie i ciepłe posiłki oraz woda pitna, a także podstawowe środki czystości.

Niewątpliwie najwięcej emocji wzbudzały prace pomocnicze przy renowacji wpisanego do rejestru zabytków parowozu Ol49-4. W trakcie I turnusu wolontariusze koncentrowali się przede wszystkim na oczyszczaniu maszyny ze starych powłok malarskich i zanieczyszczeń. Brali oni również udział w przygotowaniu części drobnych elementów maszyny do ostatecznego nakładania powłok malarskich. Uczestnicy II turnusu uczestniczyli już w  pracach przy parowozie w znacznie mniejszym stopniu. Najmniej uwagi nasi wolontariusze poświęcili lokomotywie parowej w trakcie III turnusu. Skupili się wtedy na oczyszczaniu miejsc trudno dostępnych, przygotowaniu zbiorników powietrznych do malowania oraz pomocy przy montażu kołpaka zbieralnika pary.

Kolejny ważny element działań stanowiły prace porządkowe, w tym uporządkowanie zaplecza hali wachlarzowej.  Wolontariusze zostali zaangażowani także do estetyzacji obiektów na terenie Parowozowni (malowanie drzwi, ogrodzenia, bram wjazdowych itp.) – czynności niezbędnych do właściwego postrzegania obiektu zabytkowego, a na które ciągle brakuje czasu stałej załodze Parowozowni. Gdy nie rozpieszczała pogoda, część wolontariuszy w chwilach niesprzyjających zaplanowanym pracom, pomagała przy innych pracach realizowanych w Parowozowni, takich jak naprawa napędu obrotnicy, czy też organizacji przyszłych wystaw tematycznych (głównie z zakresu łączności kolejowej). Uzupełniane było również oszklenie uszkodzonych okien. Lejący się przez większość turnusów  żar z nieba wymógł na nas również pewne modyfikacje programu – wycinka samosiewów w tych warunkach była zbyt ryzykowna, ograniczyliśmy się więc do pielęgnacji zieleni w miejscach zacienionych.

Staraliśmy się, by większość z wolontariuszy miała także okazje wziąć udział w działaniach edukacyjnych – uczestnicy praktycznie każdego turnusu mogli uczestniczyć w oprowadzaniu przez przewodników  w charakterze osób zamykających grupy. Dotyczyło to bezpłatnych zarówno regularnych Dni Otwartych, wizyt grup zorganizowanych jak również plenerów fotograficznych. Kilku z wolontariuszy posiadających przygotowanie teoretyczne i praktyczne z zakresu obsługi urządzeń sterowania ruchem kolejowym pełniło funkcje przewodników na ekspozycji dotyczącej tej tematyki.

W miarę możliwości staraliśmy się zapewnić wolontariuszom dodatkowe atrakcje. W ramach wieczornego programu kulturalnego uczestnicy jednego z turnusów mogli skorzystać z pokazu starych filmów oświatowych o tematyce kolejowej oraz Kolejowych Kronik Filmowych jak za dawnych lat wyświetlanych za pomocą projektora z oryginalnych taśm celuloidowych. Innym razem przygotowany został pokaz zdjęć prezentujących interesujące zagraniczne, zlokalizowane przede wszystkim  na terenie bardzo blisko kulturowo Polsce Czech, placówki muzealne o charakterze ekspozycji zbliżonym do tych w skierniewickiej Parowozowni.

Ostatnim elementem działań w ramach omawianego projektu była realizacja ścieżki edukacyjnej „Historia i teraźniejszość Parowozowni Skierniewice” umożliwiającej samodzielne zwiedzanie części zespołu lokomotywowni bez przewodnika. Uzupełnione zostały drogowskazy na terenie „szopy”, a budynki i stojące na zewnątrz pojazdy szynowe uzyskały estetyczne  tabliczki z opisami. Tu w pracach istotną rolę odgrywała znajomość oprogramowania graficznego koordynatora projektu, wolontariusze brali jednak czynny udział w konsultacjach koncepcji plastycznej oraz w przygotowaniu i korekcie tekstów, a także montażu gotowych elementów ścieżki.

Projekt odbył się dzięki wsparciu finansowemu:

w ramach programu:

Patronatem medialnym objęły: