Nowy rok tuż-tuż, a więc pora na nasze tradycyjne podsumowanie osiągnięć i ważnych wydarzeń z ostatnich 12 miesięcy.
Nasz mały bilans rozpoczniemy od kluczowej dla nas kwestii remontów budynków Parowozowni, bez których nie było by mowy o utrzymywaniu jakiejkolwiek kolekcji taboru. Tradycyjnie już priorytetowym frontem naszych działań jest rozłożony na kilka lat remont dachu i świetlika hali wachlarzowej. Pod koniec września mogliśmy ogłosić zakończenie tegorocznego etapu prac – remontu świetlika nad kanałem 10 i 11. Równocześnie jest to dla nas ważny „kamień milowy”, ponieważ już połowa hali – od tzw. przybudówki łowickiej do dzielącej halę na pół ściany ogniowej – jest pod szkłem. Koszt prac w wysokości ponad 226 tys. zł został pokryty z otrzymanych dofinansowań ze środków publicznych: 100 tys. zł z dotacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego, 38 tys. zł z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz 20 tys. zł otrzymanego od Urzędu Miasta Skierniewice. Nie mniej ważny był także wkład własny sfinansowany z przekazanego przez Was 1,5% podatku za 2023 r.
Oczywiście przy tak dużym obiekcie należy liczyć się z interwencjami w innych zabudowaniach, pierwotnie nie ujętych w planach remontów. Tak też było i w tym roku, gdy późną jesienią wytypowaliśmy do pilnego remontu fragment dachu hali maszyn o powierzchni około 50 metrów kwadratowych. Koszt naprawy (ponad 30 tys. zł) ponownie został pokryty z otrzymanego 1,5% podatku dochodowego. Zarówno remont świetlika jak i naprawę dachu hali maszyn sprawnie i profesjonalnie zrealizowała sprawdzona przez nas firma TORBUD.
Postęp w remontach dachów zaczyna wreszcie odblokowywać kolejne fronty prac. Dobrym przykładem jest przegląd i uruchomienie oświetlenia wewnątrz hali wachlarzowej, które nie było możliwe dopóki instalacja nie była zabezpieczona przed wpływem warunków atmosferycznych. W pierwszej kolejności, niejako na próbę, nasi wolontariusze zajęli się uruchomieniem sygnalizacji napięcia w sieci na kanale 2 – reliktu z krótkiego epizodu elektryfikacji Parowozowni. Pod koniec listopada żmudny proces przeglądu i naprawy poszczególnych elementów sygnalizacji został uwieńczony sukcesem, a w hali po latach ponownie rozbrzmiał dzwonek ostrzegawczy oraz charakterystyczne buczenie elektromechanicznych wskaźników załączenia napięcia.
Budynki, budynkami, a co z tak lubianymi przez wszystkich pracami przy taborze? Oczywiście i w tym roku możemy pochwalić się postępami i w tej dziedzinie.
Zdecydowanie najbardziej spektakularna jest kontynuowana w tym roku renowacja składu przewoźnej podstacji trakcyjnej produkcji ASEA. Jak pamiętacie, w 2023 roku firmy EL-IN oraz MBC Sławomir Ceroń zrealizowały pierwszą część tego projektu, czyli kompleksowy remont wagonu prostowniczego. W tym roku nasi partnerzy skupili się na wagonie rozdzielni, w którym zakres prac był znacznie szerszy. Konieczna była niemal całkowita wymiana zewnętrznego poszycia, przy którego usuwaniu odkryliśmy oryginalną proweniencję wagonu. Podobnie jak w przypadku wagonu prostowniczego, nasi partnerzy postawili sobie za cel odnowienie wnętrza wagonu i przystosowania go dla zwiedzających przez zastąpienie części pokryw szaf aparatowych osłonami z przezroczystej pleksi. Pomimo ogromu zadań, już we wrześniu oba wyremontowane wagony, teraz w docelowym, zielonym malowaniu, zostały po raz pierwszy od lat zestawione w kompletny skład. Pomimo nastania zimowej pory, prace wykończeniowe są dalej kontynuowane.
Nie możemy też zapominać o renowacjach przeprowadzanych własnymi siłami. Zapewne do najbardziej widocznych należy renowacja naszego wyjątkowego, bo szerokotorowego, parowozu Ty23-273, wszak lokomotywa jest widoczna dla każdego podróżnego mijającego naszą Parowozownię. W tym roku zamknęliśmy ważny etap jakim jest rekonstrukcja poszycia walczaka. Tym samym do poziomu pomostu parowóz zaczyna odzyskiwać dawny blask, a my możemy przejść do dalszych prac przy renowacji podwozia. Jeszcze przed nastaniem zimy zdążyliśmy zabezpieczyć budkę maszynisty przez uzupełnienie brakującego oszklenia. Niedaleko Ty23 postępuje kolejna renowacja, tym razem węglarki typu CIIa. Tegoroczne wysiłki miały na celu przede wszystkim wyprostowanie słupków nadwozia, dzięki czemu wagon odzyska właściwą „geometrię”. Odbudowa tego wagonu jest niemałym wyzwaniem biorąc pod uwagę lata intensywnej eksploatacji, które odcisnęły swoje piętno na pojeździe. Zależy nam jednak, aby w naszej kolekcji znalazł się choć jeden odrestaurowany wagon towarowy przedwojennej (1927) polskiej konstrukcji.
Nasi wolontariusze zajmujący się „wirtualnym” taborem, także mogą pochwalić się dość istotnym sukcesem. W tym roku koledzy zakończyli pracę nad budową nowego symulatora elektrowozu ET22 opartego o pulpit i cześci prawdziwej lokomotywy. Pulpit miał swoją premierę w trakcie wrześniowych dni otwartych i cieszył się dużym zainteresowaniem, obok istniejącego już symulatora lokomotywy ST42. Uruchomienie nowego pulpitu było także okazją do nawiązania współpracy z twórcami symulatora Train Driver 2, którzy mogli przetestować na nim opracowywany przez siebie protokół komunikacyjny.
Nasza ekipa opiekująca się wystawą urządzeń sterowania ruchem kolejowym także nie próżnowała. Rok rozpoczęliśmy od kolejnej rewolucji w układzie wystawy – pod młotek poszła kolejna ściana, a tym samym pomieszczenie odzyskało dawne gabaryty. Od razu przystąpiliśmy też do aranżacji pozyskanej przestrzeni. Przede wszystkim zainaugurowaliśmy nowy dział poświęcony urządzeniom informacji pasażerskiej. Dominującym jego elementem jest kompletny system tablic paletowych produkcji ZPA Pragotron, czyli kojarzone niemal przez wszystkich podróżnych charakterystyczne „klapki”. Elementy systemu udało nam się pozyskać jeszcze w zeszłym roku po jego demontażu z dworca Łódź Kaliska. Dzięki naszym wolontariuszom i kolegom z zaprzyjaźnionych stowarzyszeń jeszcze przed sezonem turystycznym udało nam się uruchomić podstawowe funkcje systemu, a nawet odtworzyć małą sieć zegarową. Kolejnym nowym dodatkiem do wystawy jest też unikalna nastawnica elektromechaniczna produkcji Orenstein&Koppel ze stacji Opole Główne. Uruchomienie tej nastawnicy będzie jednak wymagało od nas znacznie więcej czasu i wysiłku. Obok nowych eksponatów toczą się także prace nad kilkoma długoterminowymi projektami mającymi na celu uruchomienie kolejnych nastawnic. W tym roku skupiliśmy się na renowacji naszej największej nastawnicy mechanicznej scentralizowanej oraz na budowie nowych stojaków i układów elektrycznych do nastawnicy przekaźnikowej, która doczekała się także nowego pulpitu przystosowanego pod nowy układ stacji.
Na koniec podsumujmy tegoroczne wydarzenia w Parowozowni. Oczywiście najważniejszą formą udostępniania naszej placówki pozostaje cykl comiesięcznych dni otwartych. Zachowaliśmy przy tym zeszłoroczną formułę umożliwiającą zwiedzającym bezpłatny wstęp do Parowozowni zarówno w pierwszą sobotę jak i niedzielę miesiąca. Ponownie także, dzięki współpracy z Łódzką Koleją Aglomeracyjną, zainteresowani odwiedzeniem Parowozowni mieli możliwość skorzystania z oferty bezpłatnego powrotu na bilet ŁKA podstemplowany w Parowozowni w trakcie dni otwartych. Wyjątkowo w tym roku najpopularniejszym wydarzeniem okazała się Noc Muzeów, która przebiła liczbą zwiedzających (884 osoby) typowego „rekordzistę” jakim jest weekend w trakcie Święta Kwiatów, Owoców i Warzyw (660 osób).
Nie zabrakło też innych imprez, które powoli wchodzą na stałe do kalendarza wydarzeń w Parowozowni: organizowanej przez Miasto Skierniewice gali nagród Parowozy Kultury oraz współorganizowanego ze Stowarzyszeniem Jazzowym Swing koncertem „Jazz w Parowozowni”. Tradycyjnie też, poza dniami otwartymi jesteśmy otwarci dla zorganizowanych grup zwiedzających, zarówno małych jak i dużych, czego przykładem była wrześniowa rowerowa wycieczka ponad 120 osób (uczniów klas 1-3 wraz z rodzicami) ze skierniewickiej Szkoły Podstawowej nr 1.
Na koniec sezonu turystycznego mogliśmy zarejestrować, może nie rekordowy, ale solidny wynik 4892 zwiedzających. Mniejsza niż w 2023 roku frekwencja jest dla nas motywacją do intensywniejszej pracy nad promocją, choć uświadamia nam też, że czasami potrzebny jest ten przysłowiowy łut szczęścia do pogody, która w tym roku nam nie dopisywała.
Skoro mowa o promocji, nie możemy nie napomknąć o naszych „gościnnych występach” na różnych wydarzeniach o tematyce kolejowej lub turystycznej. W tym roku mogliście spotkać nas zachęcających do odwiedzenia Parowozowni jak i innych placówek szlaku Industrialne Łódzkie tradycyjnie w trakcie Międzynarodowych Targów Turystyki w Zabrzu, ale także na organizowanej przez Łódzki Klub Modelarzy Kolejowych wystawie makiet kolejowych na dworcu Łódź Fabryczna, w trakcie Warszawskiej Nocy Muzeów w Stacji Muzeum oraz podczas Festiwalu Nauki Akademii Nauk Stosowanych Stefana Batorego. Nasi koledzy byli także przewodnikami w tracie dorocznego spaceru po Starych Powązkach oraz wygłaszali prelekcje m.in. w trakcie inaugurującej obchody 180-lecia Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej konferencji „Kulturowe znaczenie DŻWW”.
Na koniec naszego podsumowania, chcielibyśmy gorąco podziękować członkom i wolontariuszom naszego Stowarzyszenia za zapał i wysiłek wkładany w utrzymywanie i rozwijanie Parowozowni o każdej porze roku. Chcielibyśmy podziękować także Wam: darczyńcom, których datki małe i duże pozwalają nam na realizowanie znacznie śmielszych przedsięwzięć i remontów oraz zwiedzającym, dzięki którym Parowozownia Skierniewice stała się istotnym punktem na turystycznej mapie regionu.
Pozostaje nam jeszcze życzyć Wam (i sobie :) ) wszelkiej pomyślności w Nowym Roku! Do zobaczenia!
