…co darował, co wziął?
Czy nas wyniósł pod niebo,
czy rzucił na dno?

Jak co roku tą trawestacją hitu zespołu „Turbo” rozpoczynamy podsumowanie przebiegu mijającego roku. A był to rok, z powodu pandemii COVID-19, najdziwniejszy w blisko 35-letniej naszej działalności. Czyniąc więc zadość utrwalonej już tradycji i na przełomie 2020 i 2021 roku kreślimy kilka zdań na ten temat. Nie zapominamy w tym miejscu również o podziękowaniach dla Wolontariuszy i Darczyńców bez których nasza działalność z pewnością miałaby znacznie skromniejszy charakter.

Najważniejszym elementem naszej działalności były już tradycyjnie remonty zabytkowych obiektów kompleksu Parowozowni. Rok 2020 pod tym względem należał do bardziej przeciętnych. Na zadania związane z rewitalizacją budynków wydatkowaliśmy ogółem 120 709,52 zł.

Tym razem za kwotę 120 709,52 zł udało się nam zrealizować kosztowny remont 2/3 pokrycia ceramicznego dachu dawnego budynku administracyjno-socjalnego . Samorząd Województwa Łódzkiego wsparł go kwotą 52 500 zł. Wkład własny oraz koszty dodatkowych, niezbędnych ze względu na stan obiektu prac budowlanych pokryliśmy z 1% podatku (37 661,40 zł) oraz wypracowanych środków własnych. Po zakończeniu remontu budynku planujemy stopniowo przenieść tam nasze zaplecze socjalne.

Także ze środków własnych prowadziliśmy prace naprawcze najstarszych poszyć papowych na dachu hali wachlarzowej i hali maszyn. Działania te powinny odroczyć konieczność nowego remontu kapitalnego w tych miejscach nawet na kilkanaście lat.

Urząd Miasta Skierniewice wsparł nas kolejną dotacją na kwotę 20 000,00 zł z przeznaczeniem na poprawę stanu naszej infrastruktury torowej. Dysponując zapasami podkładów i pozostałych materiałów torowych wykonaliśmy kompletną wymianę podkładów na przestrzeni kilkudziesięciu metrów w ciągu kolejnych, najbardziej zdegradowanych fragmentów torów nr 11 i 18 wachlarza. Ponadto na końcu toru trakcyjnego nr 77 stanął zgodnie ze sztuką historyczny kozioł oporowy, a towarzyszyła tej akcji kompleksowa naprawa główna kilkunastu metrów toru do niego przyległego. Także i w tym roku bezcenne było wsparcie prac koparko-ładowarką.

Łącznie od grantodawców i darczyńców otrzymaliśmy blisko 88 000 zł, głównie na cele związane z rewitalizacją Parowozowni. W ten sposób środki z 1% (Urzędy Skarbowe przelały nam w 2020r. ponad 37 650 zł) pomnożyliśmy blisko 2,5-krotnie!

W 2020 r. z powodu ograniczeń sanitarnych nie realizowaliśmy niestety projektów mających na celu rozwój wolontariatu w Parowozowni.

W 2020 r. prócz szeroko zakrojonych prac związanych z remontami budynków czy torów realizowaliśmy kilka projektów związanych z renowacją taboru. Były one finansowane zarówno ze środków zewnętrznych jak i własnych. Pierwszym z nich były prace wykończeniowe wagonu-platformy z 1912 r. Drugim pojazdem przy którym były prowadzone prace wykończeniowe jest lokomotywa Ls60-143. Ponadto zakupiliśmy silnik dla bliźniaczej lokomotywy Ls60-336. Rozpoczęliśmy też daleko idącą renowację wagonu pochodzenia węgierskiego z 1910 r. Te ostatnie działania będziemy kontynuować w 2021 r. W 2020 r. miały miejsce prace poprawiające estetykę parowozów eksponowanych na zewnątrz hali wachlarzowej. Przede wszystkim kompleksowo odnowiona została maszyna OKl27-10 stojąca przy wejściu na teren Parowozowni. W związku ze zdjęciami filmowymi szybkie odświeżenie przeszedł także TKi3-137. Rozpoczęliśmy też kompleksowe prace renowacyjne w stosunku do szerokotorowego Ty23-273.

W 2020 r. rozbudowa ekspozycji urządzeń sterowania ruchem kolejowym (usrk) i poprawa jej estetyki odbywała się wyłącznie ze środków własnych PSMK. Udało się nam w tym roku zakończyć prace nad napędem zwrotnicowym typu lekkiego produkcji VES. Napęd, choć w pełni sprawny elektrycznie i mechanicznie, wymagał dokładnego oczyszczenia, odmalowania i regeneracji niektórych podzespołów. Szczególnym wyzwaniem okazała się naprawa integralnego elementu napędu – sprzęgła z tarczą sterującą. Drugim eksponatem, nad którym kontynuowaliśmy prace była komora pasa świetlnego. Stanowi ona uzupełnienie drugiego sygnalizatora pięciokomorowego znajdującego się na wystawie. Sam sygnalizator wymagał znacznych przeróbek podstawy, umożliwiających zainstalowanie dodatkowej komory. Do końca sezonu prac udało się też osiągnąć kolejny kamień milowy. Tarcza ostrzegawcza, której renowacja rozpoczęła się jeszcze w zeszłym roku, stanęła wreszcie do pionu. Przygotowana specjalnie stalowa podstawa spełniła nasze oczekiwania i pomimo znacznego ciężaru sygnalizator jest teraz stabilnie i bezpiecznie zamocowany. Pracowaliśmy także nad nastawnicą suwakową z dawnej warszawskiej „kolejówki” oraz nastawnicą kluczową.

Także we własnym zakresie kontynuowaliśmy prace przy rozbudowie wystawy urządzeń telekomunikacji kolejowej. W wyremontowanym w ubiegłym roku niemal w całości dawnym warsztacie napraw prędkościomierzy, tak zwanym rzutem taśmę, w pierwszych dniach marca udało się dociąć i przykleić wykładzinę podłogową. Niestety początek pandemii COVID-19 skutecznie zahamował dalsze prace. Dopiero złagodzenie części obostrzeń umożliwiło nam powrót do prac i na tym „froncie”. Z czasem ruszył montaż docelowej wystawy. Wymagało to przemieszczenia między budynkami ciężkich i nieporęcznych elementów centrali automatycznej typu FT-200, które do tej pory zajmowały sporą część zaplecza naszej wystawy urządzeń sterowania ruchem kolejowym zlokalizowanej w dawnym magazynie filialnym. W ciepłe dni stopniowo została ona zmontowana do stanu bliskiego ekspozycyjnemu.

Także na własny koszt kontynuowaliśmy budowę ogrodzenia od strony torów stacji Skierniewice. Głównym kosztem były tu beton oraz kształtowniki ze stali wykorzystywane w charakterze słupków. Przęsła posiadamy na szczęście staroużyeczne. Ponieważ tempo pracy jest wolniejsze niż byśmy sobie tego życzyli, biorąc pod uwagę groźbę ograniczonych możliwości nadzoru nad „szopą” na dotychczasowym poziomie, wykonaliśmy na brakującym odcinku ok. 100 mb tymczasowy płot z siatki leśnej. To umożliwiło wreszcie pełne ogrodzenie terenu Parowozowni. Prowizoryczną barierę sukcesywnie zastępujemy jednak docelowymi, solidnymi przęsłami.

W 2020 r. odwiedziło nas 1152 osób, które normalnie mogłyby zapoznać się z historią Parowozowni, jej autentycznymi wnętrzami warsztatowymi i technologią pracy oraz częścią zgromadzonych tu eksponatów. Planowaliśmy organizować też jak co roku lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży, plenery fotograficzne i szereg innych imprez kulturalnych. Niestety panująca pandemia mocno ograniczyła nasze możliwości w tej mierze. Rzutowała też na bardzo niską liczbę gości obiektu działającego w reżimie sanitarnym. Odbył się też tylko jeden wykład współorganizowany wraz z warszawską Klubokawiarnią KEN 54. Te działalności, jeśli pozwoli sytuacja epidemiczna, będziemy próbowali kontynuować w normalnym zakresie również w roku 2021.

W dziedzinie współpracy z innymi zagranicznymi organizacjami o podobnej do naszej specyfice działań przede wszystkim kontynuowaliśmy bardzo ożywione kontakty z czeskim stowarzyszeniem Chornický železniční klub funkcjonującym na Morawach i specjalizującym się w ochronie historycznych urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Obejmowała ona wymianę wiedzy, a także pomoc w kompletowaniu eksponatów. Podtrzymywaliśmy też serdeczne stosunki z kolegami z towarzystwa Eisenbahnfreunde Gera – realizującego swe działania w historycznej parowozowni zlokalizowanej w niemieckim mieście bliźniaczym Skierniewic – Gerze.

Wszystkim naszym darczyńcom oraz partnerom w imieniu Członków i Wolontariuszy PSMK oraz znajdujących się w naszej pieczy zabytków kolejnictwa jeszcze raz DZIĘKUJEMY!

Mecenasi działań PSMK w 2020 r.

Nadszedł czas aby podsumować nasze tegoroczne osiągnięcia także na polu renowacji urządzeń sterowania ruchem kolejowym.

Pierwszym większym projektem rozpoczętym na samym początku roku była renowacja napędu zwrotnicowego typu lekkiego produkcji VES. Urządzenie już od dłuższego czasu oczekiwało na swoją kolej do remontu. Po wstępnym złożeniu i podłączeniu do nastawnicy suwakowej okazało się, że wszystkie podzespoły są w pełni sprawne mechanicznie i elektrycznie. Niemniej estetyka nowego eksponatu pozostawiała wiele do życzenia, dlatego szybko zabraliśmy się za jego gruntowne oczyszczenie i odmalowanie. Niestety, napęd nie doczekał się w tym roku swojej inauguracji, gdyż w związku z ograniczeniami epidemiologicznymi wystawa USRK pozostała zamknięta dla zwiedzających przez cały sezon.

Przy okazji prac nad napędem przekonaliśmy się także o licznych niespodziankach czyhających na nas we wnętrznościach nastawnicy suwakowej jednorzędowej – jednego z czynnych eksponatów na wystawie. Przeszłość nastawnicy jako pomocy naukowej w technikum kolejowym dała się odczuć w postaci licznych prowizorek i brakujących części. Jeden z naszych kolegów, na co dzień zajmujący się projektowaniem kompletnych założeń SRK i równocześnie posiadający największą z nas wszystkich wiedzę na temat urządzeń suwakowych, podjął się mozolnego zadania rekonstrukcji obwodów nastawnicy.

Kolejnym obszarem naszych działań było rozszerzanie kolekcji sygnalizatorów świetlnych. Równolegle trwały prace nad tarczą ostrzegawczą i pasem świetlnym do sygnalizatora pięciokomorowego. Renowację tarczy ostrzegawczej rozpoczęliśmy jeszcze podczas obozów wolontariackich w 2019 roku, w trakcie których została ona oczyszczona, odmalowana i przygotowana do montażu. Kolejnym krokiem było skonstruowanie solidnej podstawy pod sygnalizator. Po ustawieniu tarczy „do pionu” dalej mieliśmy już z górki i w połowie sierpnia sygnalizator podał swój pierwszy od wielu lat sygnał Os1. Komora pasa świetlnego była znacznie skromniejszym przedsięwzięciem, niemniej stanowi doskonałe uzupełnienie znajdującego się już na wystawie semafora świetlnego. Docelowo oba sygnalizatory zostaną włączone do obwodów nastawnicy przekaźnikowej umożliwiając prezentację następstwa sygnałów na tarczy ostrzegawczej, semaforze wjazdowym i wyjazdowym.

Oczywiście to nie koniec naszych przygód z sygnalizacją świetlną. Dalszego ciągu renowacji doczekał się wreszcie sygnalizator karzełkowy, pierwotnie zlokalizowany przy torze nr 1 hali wachlarzowej. Niestety dalsze prace nad sygnalizatorem, kontynuację prac nad nastawnicą kluczową jak i plany związane z uatrakcyjnieniem napędu VES działającą latarnią zwrotnicową pokrzyżowała kolejna fala ograniczeń pandemicznych. Mamy jednak nadzieję, że wraz z pierwszymi ustępującymi śniegami powrócimy do pracy aby w przyszłorocznym sezonie zaprezentować zwiedzającym wystawę efekty naszych działań.

Poniżej zamieszczamy jeszcze raz kilka migawek z prac na wystawie USRK w 2020 roku:

Niepostrzeżenie w pierwszych dniach grudnia zakończyliśmy także tegoroczne prace utrzymaniowo-remontowe naszych torów. Odbywały się one dzięki wsparciu Miasta Skierniewice w kwocie 20 000 zł.

Wystartowaliśmy ostro 7 marca 2020 r. i już po niecałym miesiącu musieliśmy nagle hamować… Na tzw. „pierwszy ogień” poszedł niepokojący nas szczególnie tor 18 wachlarza. Niestety pandemia koronawirusa sprawiła, że przez miesiąc nasze działania prowadziliśmy siłami zaprzyjaźnionej firmy. Sami do pracy powróciliśmy w końcu kwietnia i prowadziliśmy je do niemal końca czerwca.

W wakacje przystąpiliśmy do prac przy torze 11 wachlarza, co było niejako kontynuacją remontów torów nr 12-15 w latach ubiegłych. Pomimo lejącego się z nieba żaru, udało się te działania zakończyć praktycznie jeszcze przed rozpoczęciem roku szkolnego.

Równolegle postanowiliśmy też zakończyć zgodnie ze sztuką tor 77. Jak instrukcje kolejowe nakazują zwieńczył go zabytkowy kozioł oporowy. Te prace zostały również zapoczątkowane 7 marca. W ich inauguracji pomogli nam Zuchmistrzowie z Referatu Zuchów Łódzkiej Chorągwi Harcerzy „Bambaju”. Wizyta i działania w Parowozowni były elementem ich biwaku. Dalsze prace realizowaliśmy już we własnym zakresie. Przede wszystkim wymieniliśmy podkłady na przylegającym do kozła odcinku. On sam zaś został poddany zabiegom ślusarskim, oczyszczeniu z korozji i zaminiowaniu. Na koniec został przykręcony do „szpałów” i wraz z przyległym odcinkiem toru częściowo zabalastowany nowym tłuczniem.

Zadanie pt:
Adaptacja zabytkowych obiektów do celów muzealnych
i realizacji projektów kulturalnych
zrealizowano dzięki wsparciu

Szanowni Państwo,
przypominamy, że zaplanowane na 28 listopada Święto Kolejarza w Parowozowni, ze względu na obecną sytuacje epidemiczną jest odwołane. Liczymy, że w przyszłym roku będziemy mogli Was gościć u nas w pełnym zakresie – niestety dopóki sytuacja jest niepewna nie podejmujemy się opublikowania naszego „rozkładu jazdy” na rok przyszły, jak to miało miejsce w latach ubiegłych o tej porze .

Szanowni Państwo,
czas mamy szczególny, gdy potrzeby zabytków zwłaszcza techniki schodzą na dalszy plan. Niestety korozja metali czy erozja murów oraz gnicie drewna nie znają pojęcia epidemii i nie chcą bynajmniej z tego powodu zahamować. Zdajemy sobie sprawę, że tym roku (a być może i w kolejnym) będziemy zdani przede wszystkim na własne fundusze. A tych zawsze brakuje. Dlatego wciąż szukamy nowych możliwości zdobywania środków na rozwój skierniewickiej Parowozowni.

Jedną z metod wspierania nas i do tego praktycznie bezkosztową, do której Państwa stale i niezmiennie zachęcamy, jest przekazywanie wartości części zakupów robionych w Internecie za pośrednictwem portalu fanimani.pl. A wszak obecnie wiele naszych zakupów odbywa się w wirtualnej przestrzeni, wiec tym bardziej rekomendujemy myślenie w tym czasie o zabytkach techniki. W celu ułatwienia Państwu decyzji zamieszczamy poniżej materiały instrukcyjne przygotowane przez operatora tej platformy. Sugerujemy rejestrację oraz instalację specjalnej Przypominajki. To naprawdę bardzo proste. Dziś pokażemy Państwu o co w tym chodzi…

…i jak zainstalować Przypominajkę, która za każdym razem, kiedy będziecie korzystać ze sklepu współpracującego z Fanimani, przypomni Wam o opcji przekazania kilku procent z kwoty zakupu na nasz rozwój!

Kilka miesięcy temu nasze Stowarzyszenie dostało propozycję przyjęcia do swoich zbiorów elektrycznego zespołu trakcyjnego EN57-919 – najstarszego obecnie przedstawiciela tej serii będącego własnością Samorządu Województwa Łódzkiego. Inicjatorem tego pomysłu był Pan Marszałek Grzegorz Schreiber.
Po długich dyskusjach uznaliśmy jednak, że nie mamy odpowiednich warunków do zapewnienia temu kompletnemu i czynnemu jeszcze pojazdowi godziwej emerytury. Mając jednak na uwadze wolę jego właściciela włączyliśmy się w poszukiwania innej placówki, która mogłaby zabezpieczyć mu dalszy los – naturalnie nasze myśli skierowały się ku Skansenowi Lokomotyw w Zduńskiej Woli Karsznice i prowadzącemu go Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola. Placówka ta wyraziła chęć wzięcia pod swoją kuratelę poczciwego „kibla”.

W środę 4 listopada 2020 r. w godzinach porannych pojazd o własnych siłach dotarł do Zduńskiej Woli Południowej i został przetoczony na teren Skansenu.

Wszystkim zaangażowanym w realizację tej misji serdecznie dziękujemy za owocną współpracę, a nowym właścicielom pojazdu serdecznie gratulujemy ciekawego eksponatu.

Wiele lat temu do naszych zbiorów trafiła Ls60-336 – ostatnia skierniewicka lokomotywa obsługująca bocznicę zakładową. Ofiarodawcą był znany producent okien firma „Veka”, a pojazd pochodził z Fabryki Urządzeń Odlewniczych „Fumos” mieszczącej się na terenie obecnie zajmowanym przez naszego Darczyńcę. Niestety w momencie upadku „Fumosu” wyłączono ogrzewanie budynków, w tym i hali gdzie stała maszyna znajdująca się w naszej kolekcji. Skończyło się to uszkodzeniem silnika, przez co stał się bezużyteczny.

Temat zakupu nowego silnika S324 co jakiś czas pojawiał się w naszych wewnętrznych dyskusjach. Ale a to brakowało nam samozaparcia, a to nie było nic w okolicy i temat sam z siebie umierał. Narastała jednak w nas świadomość, że rynek tego typu „motorów” kiedyś się skończy. W tzw. międzyczasie znacznie pogorszył się stan techniczny naszej innej lokomotywy – Ls40-4572, która 25 lat temu dotarła do nas już w stanie wymagającym rychłego poszukiwania następcy. Konieczne stało szybkie działanie! Nim jednak nowy silnik dotarł do Skierniewic, w Parowozowni pojawił się dostawczy „Żuk” – efekt przemyśleń z wyjazdu na oględziny silnika, który później zakupiliśmy, oraz składkowego zakupu naszych Wolontariuszy.

W międzyczasie rozpatrywaliśmy zakup innych silników, ale wspomniany powyżej także przez te kilka miesięcy potaniał. I choć nie był to zakup marzeń, to jednak „pacjent” dobrze rokował. A doświadczenie uczyło, że dalsze oczekiwanie może się skończyć niczym… Dlatego w jeden z październikowych dni „Żuk” wyruszył w specjalną misję i udał się wraz z ekipą Wolontariuszy do Częstochowy. Tam nastąpiła transakcja, a nasz „wóz bojowy” wraz załogą i cennym ładunkiem jeszcze tego samego dnia powrócił do Skierniewic. Liczymy, że za kilka kilkanaście miesięcy trafi na lokomotywę, a ona sam po raz pierwszy od zakończenia jej eksploatacji w zakładach „Fumos” wyruszy o własnych siłach!

26 października dostaliśmy radosną informację o przyznaniu przez Fundację BGK naszemu Stowarzyszeniu grantu na realizację projektu: Polak-Węgier dwa bratanki – i do kolei, i do szabli i do szklanki. Upamiętnienie transportu węgierskiej pomocy wojskowej z sierpnia 1920 r.
Środki od Grantodawcy w kwocie 30 000 zł wykorzystamy na kontynuację renowacji wagonu krytego pochodzącego fabryki Weitzer János Gép,- Waggongyár és Vasöntöde Részvénytársasá w Aradzie oraz jego adaptację do funkcji wystawowej. W jego wnętrzu zostanie umieszczona okolicznościowa wystawa upamiętniająca wspomniane w nazwie zadania wydarzenie.
Z realizacją projektu zamierzamy wystartować planowo w marcu 2021 r. i już teraz zachęcamy do włączenia się w zarówno w działania przy wagonie, jak również przy zbieraniu materiałów historycznych. Na zgłoszenia czeka nasz koordynator wolontariatu.