Cały czas pamiętamy o naszych parowozach stacjonujących poza Parowozownią Skierniewice. Wykorzystaliśmy okres zimowy – martwy pod względem możliwości remontowych. W pierwszej kolejności udaliśmy się do Ełku, gdzie w związku z publikowanymi na forach internetowych planami cięcia taboru stojącego na ełckiej stacji normalnotorowej ekipa PSMK skontrolowała stan naszego parowozu Ok1-266 oraz wykonała niezbędne oznakowanie wskazujące właściciela. Kilka tygodni później w niedzielne południe pojechaliśmy do Zbąszynka odwiedzić nasz parowóz Tp3-36, który doskonale widać z okien przejeżdżających pociągów. Również dokonano oceny stanu zachowania i wykonano niezbędne oznakowanie. W obydwu przypadkach wykonano także szczegółową dokumentację fotograficzną oraz oszacowano zakres niezbędnych prac remontowych. Wkrótce wybieramy się z podobna wizytą do Wrocławia, gdzie na terenie lokomotywowni stoi Pt47-94 (właściwy numer 20). Wszystkie wymienione lokomotywy stanowią własność Stowarzyszenia od 2004 r., kiedy to 30 sierpnia podpisaliśmy umowę z PKP S.A. na zakup 8 nieczynnych parowozów, z których 5 znajduje się już na terenie Parowozowni Skierniewice ciesząc zwiedzających: Ol49-4 , Ty2-1407, Ty23-273, Ty51-1, TKt48-39 . Więcej o historii uratowania tych pięknych maszyn można przeczytać na naszej stronie internetowej (aktualności z 2004 r.). Mile widziani sponsorzy kolejnych kosztownych, ale nietypowych akcji transportowych.

26 marca 2013 r. w Łodzi podpisaliśmy pierwsze w tym roku umowy o dofinansowanie (łączna wartość dotacji wynosi 9 900 zł). Przedsięwzięcia obejmują „wzbogacanie oferty kulturalnej województwa łódzkiego oraz pielęgnowanie i rozwój polskiej tradycji kulturowej w województwie łódzkim”.

Umowy stanowią finał konkursu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego, który bardzo pozytywnie ocenił złożone przez PSMK oferty przyznając dotacje na realizację dwóch zadań publicznych:

1. Opracowanie i wydanie broszury „Historia i teraźniejszość Parowozowni Skierniewice” (wartość dofinansowania 6900 zł, wkład własny PSMK 1700 zł)
2. Plener fotograficzny i wystawa „Historia w żelazie zaklęta” w zabytkowej Parowozowni Skierniewice (wartość dofinansowania 3 000 zł, wkład własny PSMK 850 zł).

Z broszurą będzie można zapoznać się latem, a 4 maja serdecznie zapraszamy na plener fotograficzny, który będzie miał charakter otwartego konkursu. Szczegóły wkrótce.

Zimą skierniewicka Parowozownia, choć z zewnątrz wydaje się uśpiona, w rzeczywistości żyje swym ukrytym życiem. Gdy niskie temperatury nie pozwalają na prace przy taborze czy remoncie obiektów, można wreszcie skupić się na odkładanych od miesięcy „na później” pracach porządkowych.

W pierwszej kolejności dokonaliśmy przeglądu narzędzi oraz uporządkowaliśmy ślusarnię, w której planujemy już za kilka tygodni przystąpić do prac m.in. przy naszym wagonie-piwiarce.

Ubiegłoroczny remont części dachu na hali wachlarzowej umożliwia nam w niedalekiej przyszłości ponowne udostępnienie jej fragmentu dla naszych Gości, stąd też od kilku tygodni trwają prace porządkowe na trasie przeznaczonej do zwiedzania. Usuwamy z niej odpady z remontu i zmagazynowane na okres wyłączenia hali z udostępniania części taboru, a także inne elementy utrudniające poruszanie się po wnętrzu. Mamy nadzieję, że już nic nie stanie na przeszkodzie, aby 4 maja mogli Państwo zobaczyć na własne oczy m.in. odbudowany dach, którego remont był możliwy także dzięki Państwa odpisom 1%.

Przygotowaliśmy eksponaty, nasypaliśmy karbidu do lampek, przebraliśmy się w mundury i pojechaliśmy do Łodzi… na XIX Targi Turystyczne „Regiony – na styku kultur”. Nasze skromne (bo wszystko zaczyna się i kończy na okienku kasowym…), ale własne stoisko ustawiliśmy na tej prestiżowej imprezie po raz pierwszy. Nie była to jednak pierwsza obecność PSMK na targach, bowiem już dwa lata temu współorganizowaliśmy stoisko Skierniewic, zaproszeni przez Urząd Miasta.

W tym roku do Łodzi zjechało 120 wystawców reklamujących prawie wszystkie zakątki naszego kraju, a także Europy. Interesująco, jak zawsze zaprezentowali się gospodarze – gród i region miasta nad Łódką. Bardzo efektownie promował się Śląsk i Nowosądecczyzna. Na stoiskach innych miast i regionów pokazano również bardzo wiele. W zasadzie każdy, kto choć trochę interesuje się geografią, przyrodą i dziejami własnego kraju, znalazł coś dla siebie. Polska, jej zróżnicowane krajobrazy i historia oraz z roku na rok lepszy standard oferowany turystom – staje się, co widać było w Łodzi wyraźnie – krajem naprawdę ciekawym dla każdego, nawet wybrednego globtrotera.

Wśród atrakcji, widoków gór i jezior, prezentacji folkloru i lokalnych smakołyków, na targach nie zabrakło akcentu dla nas najważniejszego. Kolejarskie mundury i czapki widać było w kilku miejscach: u naszych targowych sąsiadów – Spółki Przewozy Regionalne (jedynego przewoźnika prezentującego się w Łodzi), na stoisku Regionu Łódzkiego, gdzie prezentowała swe walory Kolej Rogowska i – co oczywiste – u nas. Piękno dróg żelaznych przewijało się również w folderach i wydawnictwach Wielkopolski (Wolsztyn) i Kujawsko-Pomorskiego (Kolej Żnińska). Kolejowego akcentu, jak zawsze nie zabrakło na wystawie Urzędu Miasta Skierniewice. W tegorocznym image stoiska stylizowanym na „czasy PRL-u” jednym z bardziej widocznych elementów była replika sgrafitta zdobiącego ściany hallu kasowego skierniewickiego dworca.

Nasza cztero-, a chwilami także i pięcioosobowa „drużyna targowa” przez trzy dni dzielnie trwała na posterunku. Udzielaliśmy wywiadów, pozowaliśmy w swych zabytkowych już dzisiaj mundurach do zdjęć. Informowaliśmy o naszej idei, o walorach zabytkowej kolei i jej wpływie na rozwój regionalnej turystyki. Rozdawaliśmy ulotki reklamowe. Sądząc po liczbie rozdanych materiałów, o Stowarzyszeniu i skierniewickiej Parowozowni a także o sąsiadujących z parowozownią atrakcyjnych miejscach Skierniewic i okolicy, dowiedziało się wiele setek tak zwiedzających jak i osób „z branży”. Do Łodzi wrócimy za rok, natomiast na kolejnych targach turystycznych będzie można nas spotkać już w kwietniu (w Żyrardowie) oraz w maju (w Zabrzu).

W nawiązaniu do Ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz. U. z 1933 r. Nr 22, poz. 162 z poźn. zm.) Polskie Stowarzyszenie Miłośników Kolei informuje, że zakończyło zbiórkę publiczną prowadzoną na podstawie decyzji Prezydenta Miasta Skierniewice (nr SO.5311.8.2011.DJ z dn. 18.10.2011).

Celem zbiórki było pozyskanie środków finansowych na bieżące utrzymanie i remont obiektów kubaturowych Parowozowni Skierniewice będącej miejscem udostępniania dla zwiedzających kolekcji zabytkowych urządzeń i taboru kolejowego Stowarzyszenia.

Zbiórka obejmowała dwie formy:

1. zbieranie ofiar do puszki kwestarskiej – umieszczonej w budynku recepcyjnym (dawnej portierni) na terenie Parowozowni Skierniewice przy ul. Łowickiej 1,
2. sprzedaż cegiełek wartościowych – wyemitowano jedną edycję o łącznym nakładzie 600 szt. w 3 odmianach rewersu, wszystkie o nominale 2,00 PLN. Łączna wartość emisji wyniosła 1 200,00 PLN, a koszty druku 479,70 zł.

Całą kwotę uzyskaną ze zbiórki (3 350,00 PLN, w tym 2 718,00 PLN z puszki kwestarskiej i 632,00 PLN ze sprzedaży cegiełek) wydatkowano na opłacenie części faktury za remont dachu hali głównej Parowozowni (nad stanowiskami 19-20).

Serdecznie dziękujemy za wsparcie naszych działań na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego. Liczy się każda złotówka.

Z początkiem tegorocznego sezonu turystycznego rozpoczniemy nową zbiórkę, do uczestnictwa w której serdecznie zapraszamy w imieniu Parowozowni i chronionych w niej eksponatów.

Tegoroczny dzień 22 stycznia przynosi bardzo istotną rocznicę. Mija półtora wieku od chwili wybuchu Powstania Styczniowego, ostatniego w wieku XIX wielkiego zrywu narodowego.

Było to wydarzenie szczególne, niepodobne do żadnego z polskich powstań doby rozbiorów. Przede wszystkim, po raz pierwszy była to walka prowadzona przez armię nieregularną, partyzancką. O tym wiedzą niemal wszyscy ze szkoły. Ale mało kto orientuje się, że czynowi zbrojnemu 1863 i 1864 roku towarzyszyła także nierozerwalnie… kolej.

Można postawić mocno uzasadnioną tezę, że polskie powstanie stało się pierwszym europejskim konfliktem, w którym kolejnictwo odegrało istotną, militarną rolę. Nigdy przedtem, na taką skalę środki kolejowego transportu nie stały się przedmiotem działań wojennych.

Powstanie Styczniowe o kilkanaście miesięcy wyprzedzające działania wojen austriacko-duńskiej o Szlezwik (1864) i austriacko-pruskiej (1866), a o kilka lat wojny francusko-pruskiej (1870), było – można śmiało stwierdzić – czynnikiem uświadamiającym europejskim armiom militarne znaczenie dróg żelaznych. W tych trzech konfliktach europejskich kolej odegrała znaczącą rolę, przede wszystkim, jako środek transportu wojsk i wojennego zaopatrzenia, zapewniając zwycięstwo tej stronie, która posiadała bardziej rozwiniętą i sprawniejszą sieć żelaznych szlaków.

To po raz pierwszy w historii naszego kontynentu – właśnie u nas – linie kolejowe stały się celem masowych ataków sabotażowych. Z drugiej zaś strony po raz pierwszy pokazały w pełni swe możliwości logistyczne i techniczne w warunkach wojennych. Zdolności te, co ciekawe, wykorzystywały w królestwie Polskim obie walczące strony.

Wreszcie, skutki Powstania Styczniowego zapisały się okrutnie na wiele lat również w annałach historii polskiej kolei. To właśnie wtedy, w roku 1863, wydarzył się, na skutek sabotażu, najkrwawszy w skutkach wypadek kolejowy, w którym zginęło wg ówczesnych świadectw około 620 przewożonych oficerów i żołnierzy. Świadectwa nie przekazują jednocześnie żadnej informacji o losie uczestniczących w zdarzeniu kolejarzy…

Materiałów na temat roli kolei w Powstaniu Styczniowym jest bardzo mało. Przez 150 lat powstała tylko jedna książka poświęcona w całości temu zagadnieniu. Pojawiła się ona w 1974 roku, a więc przed prawie czterema dekadami, nakładem wydawnictwa „Książka i Wiedza” w niewielkim, liczącym tylko 1850 egzemplarzy nakładzie. Jest to opracowanie Stanisława Łańca „Partyzanci żelaznych dróg roku 1863 – kolejarze i drogi żelazne w Powstaniu Styczniowym”. Prócz tego, na przestrzeni półtora wieku pojawiły się jedynie prace przyczynkarskie, artykuły dotyczące pojedynczych zdarzeń i miejsc. Wiedza o tym elemencie historii Powstania Styczniowego jest, więc trudna do zdobycia.

Chcielibyśmy to, choć trochę zmienić. I dlatego – na razie – w dziale Biblioteka naszej internetowej strony uruchamiamy osobny dział 1863 – Kolej w Powstaniu Styczniowym poświęcony roli kolei w Powstaniu. Chcemy, aby było to miejsce dla jak najszerszej grupy osób. Dlatego serdecznie zachęcamy naszych Czytelników-gości do wzięcia udziału w tej akcji. Szukajcie materiałów, piszcie. Każdy materiał, własny i źródłowy, w każdej formie będzie mile widziany. Być może uda się odkryć coś nowego, a nawet jeśli nie – przybliżmy szerokiemu ogółowi ważny fakt – istotną rolę kolei w Powstaniu.

Dział „1863 – Kolej w Powstaniu Styczniowym” redaguje Paweł Mierosławski – kontakt: pmieroslawski@psmk.org.pl

Z przyjemnością informujemy, że 19 stycznia publiczność zgromadzona w skierniewickim kinoteatrze „Polonez” przyznała naszemu Stowarzyszeniu nagrodę „Duży eF 2013” w dziedzinie twórczości artystycznej. To prestiżowe wyróżnienie otrzymaliśmy „za ochronę dziedzictwa narodowego i działania na rzecz kultury”.

Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy oddając swój głos docenili w ten sposób ponad 20-letnie wysiłki PSMK w Skierniewicach. Jesteśmy przekonani, że ta nagroda doda nam jeszcze więcej pary, o czym będzie można przekonać się już 4 maja.