Przedłużająca się ciepła i pogodna „złota jesień” zachęca do rekreacji na świeżym powietrzu. Korzystając więc ze sprzyjającej aury w ostatni weekend października stawiła się w Parowozowni wyjątkowo liczna grupa wolontariuszy i członków PSMK spragnionych aktywnego wypoczynku w pięknych, kolejowych okolicznościach przyrody.

Wnikliwy czytelnik zapewne zada sobie pytanie: „Jaki związek z koleją ma tak poetycki wpis??”. Otóż w sobotę jednym z głównych działań w „szopie” była właśnie walka z żółtymi liśćmi, które niegdyś w swym utworze opiewali „Skaldowie”, a teraz zaległy na ciągach komunikacyjnych w Parowozowni… Dla nas niestety „walka” roślinnością ma wymiar bardziej z prozy niż z poezji – jest ciężkim, czasochłonnym i niewdzięcznym, aczkolwiek niestety koniecznym ze względów estetycznym zajęciem. Tym bardziej cieszyła wieloosobowa grupa, której w ciągu soboty udało się skutecznie rozwiązać ten niecierpiący już zwłoki problem. Niestety – kolejny akord jeszcze przed nami. Część liści wciąż oczekuje na drzewach na pierwsze przymrozki…

Na szczęście kolejowa codzienność w Parowozowni to nie tylko prace gospodarcze. To także odwiedziny gości – w sobotę mieliśmy przyjemność podejmować kolejną grupę najwdzięczniejszych odbiorców naszych działań – dzieci. Tym razem do Parowozowni zawitała specjalnie grupa z łódzkiej Szkoły Podstawowej nr 175. Dzieci z wypiekami na twarzy wysłuchały opowieści o urządzeniach sterowania ruchem kolejowym, wielkie wrażenie wywarły na nich ogromne cielska eksponowanych na zewnątrz parowozów. Teren Parowozowni stanowi też interesujące tło dla sesji ślubnych – wieczorem gościliśmy już kolejną w tym roku parę pragnącą zdjęć w niebanalnym otoczeniu. Dzięki licznym odwiedzinom liczba naszych gości zbliża się do 5700 osób.

Staramy się także nie zaniedbywać prac przy największych gabarytowo eksponatach. Dzięki licznej grupie ochotników udało się stworzyć dwa zespoły, które realizowały prace przy naszym taborze. Pierwsza grupa kontynuowała prace przy tzw. ślepej podłodze wagonu piwiarki, przygotowując ją do ostatecznego montażu, który jeśli utrzymają się warunki pogodowe nastąpi jeszcze w listopadzie. To umożliwi przystąpienie do przygotowań do wykonania ścian czołowych i izolacji termicznej podłogi. Drugi zespół natomiast poświęcił się pracom przy lokomotywie spalinowej SP30-218, którą PSMK kilka lat temu dostało w darze od PKP Cargo. Działania przy tym pojeździe, po naprawie części mechanicznej i elektrycznej, wchodzą w fazę finalną. Umyto silnik i rozpoczęto nanoszenie na niego nowej malatury. Kolejnym etapem prac będzie poprawa estetyki zewnętrznej lokomotywy.

Posuwają się do przodu także prace przy rozbudowie wystawy dotyczącej telekomunikacji w transporcie kolejowym… Ale o tym co tu nowego napiszemy już wkrótce…

W piątkowe przedpołudnie 25 października nasza delegacja uczestniczyła w uroczystości odsłonięcia przed zabytkowym dworcem kolejowym w Skierniewicach pomnika upamiętniającego pomoc węgierską, którą Armia Polska otrzymała w okresie wojny 1920 roku. Wtedy to 19 sierpnia do magazynów amunicyjnych mieszczących się w niedalekim od Skierniewic lesie „Zwierzyniec” przybył transport kolejowy z amunicją artyleryjską i strzelecką, tak potrzebną w Polsce, wówczas posiadającej całkiem zniszczony podczas I wojny światowej przemysł. Inicjatorem upamiętnienia tego wydarzenia jest Stowarzyszenie „Liberatis” – skierniewicka organizacja od lat walcząca o pamięć o tym istotnym dla losów kampanii 1920 r. wydarzeniu.

W uroczystości odsłonięcia pomnika wzięli udział: Minister Obrony Narodowej Węgier Csaba Hende, ambasador Węgier Iván Gyurcsík, Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Stanisław Ciechanowski, prezydent Miasta Skierniewice Leszek Trębski, prezes Skierniewickiej Izby Gospodarczej Konstanty Marat, przewodniczący Koła Obywatelskiego „Liberatis” w Skierniewicach Zygmunt Czarniak. Poświęcenia pomnika dokonał ks. Arkadiusz Nowak, proboszcz parafii pw. św. Jakuba Apostoła w Skierniewicach. W imieniu organów statutowych i członków Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei oraz kolejarzy węzła skierniewickiego wiązankę pod pomnikiem złożyła Przewodnicząca ZG PSMK Judyta Kurowska-Ciechańska w towarzystwie Przewodniczącego Głównej Komisji Rewizyjnej PSMK Pawła Mierosławskiego.

Po tej uroczystości Goście udali się do Galerii dla Dzieci i Młodzieży „Kreska” przy ul. Szarych Szeregów 6, gdzie zwiedzili wystawę prac z ogólnopolskiego konkursu plastycznego pt. „Pomoc węgierska dla Polski w 1920 roku”. Stąd udali się na zwiedzanie naszej Parowozowni, gdzie zwiedzili m.in. centralę telefoniczną i część hali wachlarzowej. Szczególne zainteresowanie węgierskich Gości wzbudziła bogata kolekcja wagonów pochodzenie węgierskiego zgromadzona przez PSMK.

Na zakończenie pobytu w Parowozowni Goście z Węgier wpisali się do Księgi pamiątkowej.

Uroczystości odsłonięcia pomnika zakończyły obiadem, na który organizatorzy zaprosili do skierniewickiego Centrum Konferencyjno-Rozrywkowego „Maraton”.

Stale powiększa się zbiór zabytkowych urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego w parowozowni Skierniewice. Jego pierwszą częścią udostępnioną do zwiedzania jest wystawa zorganizowana w dawnym magazynie materiałowym dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego. Prezentujemy na niej plansze streszczające historię sygnalizacji kolejowej oraz na autentycznych urządzeniach działanie nastawnic mechanicznych, elektromechanicznych i elektrycznych (przekaźnikowych) z sygnalizacją świetlną.

Kolejnym etapem będzie uruchomienie sygnalizacji kształtowej i w tym celu gromadzimy niezbędne urządzenia. Ostatnim nabytkiem są dwa pomosty sygnałowe wysięgnikowe: z tarczą ostrzegawczą i semaforem trzystawnym. Otrzymaliśmy je w darze od PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. ze stacji Wschowa, gdzie od czasu modernizacji stacji w latach 20. osłaniały wjazd z kierunku zlikwidowanej już linii z Lipinki Głogowskiej. To już zupełne unikaty, bowiem na sieci PKP oprócz nich istnieją jeszcze tylko trzy pomosty sygnałowe z sygnalizacją kształtową: w Międzychodzie, Skwierzynie (z semaforami) i Wolsztynie (z nieczynną tarczą ostrzegawczą).

Demontaż pomostów i sygnalizatorów nastąpił w lipcu, w poniedziałek 14 października urządzenia dotarły do Parowozowni. Teraz czeka nas żmudne oczyszczenie, uzupełnienie i zakonserwowanie nadgryzionych zębem czasu konstrukcji.

Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy pomogli nam w operacji pozyskania tych cennych zabytków: Zarządowi PKP PLK S.A., Zakładom Linii Kolejowych w Ostrowie Wlkp. i w Łodzi, Przedsiębiorstwu Robót Komunikacyjnych DOM sp. z o.o. w Poznaniu, firmom EMEX Emil Krawczyński i PPHU Grzegorz Pokora z Łodzi.

Kilka dni temu do Parowozowni Skierniewice przyjechały kolejne interesujące i zarazem nietypowe eksponaty związane z historią kolei. Są to dwa pochodzące z okresu II wojny światowej indywidualne schrony żelbetowe, zwane w żargonie wojskowym „puszkami Kocha” (oryg. Kochbunker). Służyły jako ukrycia dla wartowników pilnujących obiektów mostowych, składów węgla, terenów stacji kolejowych i transportów wojskowych na wypadek nalotu lub innego ataku nieprzyjaciela. Wartownik mógł z nich też prowadzić obserwację terenu w przypadku skrajnie trudnych warunków atmosferycznych.

Schrony przybyły do Parowozowni dzięki pomocy łódzkiej firmy EMEX – Emil Krawczyński. Dziękujemy!

Po ostatnim Dniu Otwartym, 5 października, o godz. 19.00 zorganizowaliśmy również ostatni w tym roku „Wieczór w Parowozowni”. Wspólnie z przybyłymi gośćmi zobaczyliśmy dwa filmy fabularne absolwentów warszawskiej Akademii Filmu i Telewizji w reżyserii Konrada Łęckiego.

• “Pre mortem” (33 min.) – mówiący o losach kilku polskich oficerów rozstrzelanych w Katyniu.
• “Imperator” (40 min.) – rozgrywający się w okresie starożytnego Rzymu, dotykający tak ważnych również i dzisiaj pojęć lojalności i uczciwości w zderzeniu z kulisami dążenia sprawowania władzy.

Powód pojawienia się obu filmów jest prosty. Część zdjęć do filmu “Pre mortem” powstała w grudniu 2012 r. właśnie w naszej parowozowni. U nas, w przejmującym grudniowym zimnie, studenci warszawskiej Akademii Filmu i Telewizji nakręcili trzy sceny prezentujące transport polskich żołnierzy do Katynia. Zagrały nasze cztery wagony kryte oraz parowóz „Ferrum”. Skład pchała lokomotywa Ls60. W role polskich oficerów oraz funkcjonariuszy NKWD wcielili się aktorzy (Paweł Deląg, Cezary Kaźmierski, Marcin Kwaśny, Marcin Troński, Jarosław Witaszczyk, Robert Wrzosek) oraz członkowie trzech grup rekonstrukcyjnych.

Po pokazie filmów odbyło się spotkanie z ich twórcami: Lidią Sadowską (produkcja), Szymonem Szewczykiem (autorem muzyki), Maciejem Fryszerem (autorem fotosów) oraz aktorem Jarosławem Witaszczykiem. Filmy wzbudziły ogromne emocje i wywołały trwającą blisko dwie godziny niezwykle interesującą dyskusję. Był to najdłużej trwający „Wieczór w Parowozowni”. Na kolejny cykl wydarzeń kulturalnych zapraszamy za rok!

W sobotę, 5 października w zabytkowej Parowozowni Skierniewice odbył się szósty, ostatni w tym roku Dzień Otwarty. Był to pracowity rok – podczas stałych i okazyjnych dni udostępniania, parowozownię obejrzało ponad 5 600 osób, czym znów poprawiliśmy poprzedni rekord. Cieszymy się z tego bardzo i chcemy, aby rekordy takie padały w kolejnych latach. Chłodna, choć słoneczna pogoda, nie stanowiła dla naszych gości przeszkody. Do Parowozowni przybyło tym razem 168 osób. Oprócz normalnego zwiedzania hali i ekspozycji stałych było tym razem więcej możliwości zrobienia sobie zdjęcia z „prawdziwym kolejarzem”, z czego chętnie (a czasami też z lekką obawą) korzystały dzieci. Październik dał bowiem możliwość naszym koleżankom i kolegom wystąpić w płaszczach i cieplejszych – prezentujących się w pełnej krasie mundurach. Zwiedzający mieli także ostatnią w tym roku możliwość oddania swego głosu na najlepsze zdjęcie wykonane w ramach pleneru fotograficznego współfinansowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego, którego efektem jest wystawa pokonkursowa „Historia w żelazie zaklęta”.

W samo południe odbył się piękny koncert w wykonaniu orkiestry dętej Ochotniczej Straży Pożarnej z Makowa. Była okazja wysłuchania nie tylko takich standardowych dla orkiestr kompozycji jak marsze amerykańskiej, dyliżansowej poczty, ale także bogatego, a rzadko spotykanego repertuaru południowoamerykańskiej muzyki tanecznej. Na zakończenie orkiestra brawurowo odegrała wiązankę nigdy nie starzejących się przebojów radiowych lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych.

Makowska orkiestra gra już 65 lat, istniejąc od 1947 roku. Warto przy okazji wspomnieć, że skierniewicka parowozownia w tym samym czasie, przez szereg lat po zakończeniu ostatniej wojny była domem dla orkiestry kolejarzy, jednej z trzech w tamtym okresie istniejących równolegle w Skierniewicach.

***

Na ostatnie tegoroczne zwiedzanie zapraszamy 23 listopada – specjalne wydanie dnia otwartego z okazji Święta Kolejarza przypadającego dwa dni później. Prawdopodobnie tego dnia będzie można zobaczyć świeżo odrestaurowaną lokomotywę akumulatorową AEG 4184 z 1928 r.

Oprócz wystawy zabytkowego taboru kolejowego PSMK będzie można także zobaczyć współczesne lokomotywy przewoźników kolejowych. Szczególne zaproszenie kierujemy do emerytowanych kolejarzy, dla których przygotujemy tradycyjny skromny poczęstunek.

W roku 2013 upłynęło 80 lat od uruchomienia przewozów na całej trasie magistrali kolejowej Śląsk-Bałtyk. Była to największa inwestycja komunikacyjna II Rzeczypospolitej. Dla upamiętnienia rocznicy Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP Oddział Katowice oraz PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakład Linii Kolejowych w Tarnowskich Górach organizują 10-11 października br. w Zawierciu IV Konferencję Naukowo–Techniczną „Stacja Rozrządowa Tarnowskie Góry w 80–lecie funkcjonowania kolejowej Magistrali Węglowej Śląsk – Porty”. Otwierający konferencję referat historyczny przypominający dzieje budowy liczącej ponad 500 km linii kolejowej wygłosi członek naszego Stowarzyszenia – Andrzej Paszke.

Warto dodać, że kilka dni wcześniej (2 października) na Starych Powązkach w Warszawie delegacja Sekcji Zawodowej Infrastruktury Kolejowej NSZZ „Solidarność” (Wiesław Pełka –przewodniczący, Stanisław Kokot – zastępca przewodniczącego, Zdzisław Kobus – członek Prezydium), Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei (Judyta Kurowska-Ciechańska, Marek Moczulski i Andrzej Paszke) oraz Maria Balicka złożyła wiązanki biało-czerwonych kwiatów na grobie inż. Józefa Nowkuńskiego (kw. 196) – głównego inżyniera budowy linii. W czasie spaceru odwiedziliśmy także groby ważnych postaci II Rzeczypospolitej: prezydenta RP Ignacego Mościckiego (al. zasłużonych), prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego (al. katakumbowa), ministrów komunikacji Michała Butkiewicza i Alfonsa Kühna (kw. 85) oraz Mariana Piskorskiego (kw. 196).

Eksponaty zgromadzone w skierniewickiej Parowozowni od wielu lat wzbudzają zainteresowanie filmowców. 1 października zagościła u nas kolejna ekipa. Pod wodzą znanego reżysera Jana Kidawy-Błońskiego zrealizowano zdjęcia do dokumentalnego filmu o Samuelu Willenbergu – przywódcy powstania w Treblince z 1943 r. Powstaje on na zamówienie Narodowego Centrum Kultury i Zamku Królewskiego w Warszawie. W scenach realizowanych w Parowozowni zagrały już tradycyjnie wagony kryte oraz wnętrza „Wittfelda”.

Gotowy film będzie można zobaczyć w TVP 2, a także będzie wyświetlany w warszawskim Muzeum Historii Żydów Polskich.