Pod koniec lat osiemdziesiątych XIX wieku wraz z rozwojem drobnego przemysłu, wymagającego coraz większej dostawy surowców i odbioru wytworzonych dóbr przestał wystarczać drogowy transport konny. Pojawiła się konieczność stworzenia nowego środka transportu – lokalnej kolei. Tę potrzebę zauważyły władze – jednak mając na uwadze spore koszty inwestycji, poprzez korzystne rozwiązania prawne zachęciły przedsiębiorstwa prywatne i samorządowe do budowy takich linii.

Z biegiem lat wykształciły się odmienne niż dla głównych tras, uproszczone typy parowozów i wagonów. Ekspansja motoryzacji , postępująca od lat dwudziestych, skierowała kolejkowe przedsięwzięcia ku eksploatacji lekkich wagonów motorowych. Pojazdy tego typu umożliwiły skuteczną konkurencję z transportem samochodowym. Zdecydowanie obniżyły koszty utrzymania i obsługi, podwyższyły szybkość i komfort przewozu, pojawiając się na lokalnych kolejach od lat trzydziestych już powszechnie. W obecnych granicach Polski, wagony motorowe najszerzej użytkowano na terenach Pomorza i Dolnego Śląska, a w nieco mniejszej ilości także na szeregu linii II Rzeczypospolitej. W Polsce lekkie wagony motorowe zaczęły budować warszawskie zakłady Lilpopa. Niestety, rozwój kolei lokalnych wraz z ich stopniową modernizacją skutecznie przerwała wojna i okres, który nastąpił po niej.

SN51-02, będący jednym z elementów kolekcji Stowarzyszenia, jest jedynym w kraju, zachowanym wagonem motorowym z normalnotorowych kolei lokalnych. Wykonano go w roku 1934 na zamówienie „Isergebirgsbahn” („Kolei Gór Izerskich”), eksploatującej linię z Gryfowa Śl. do Świeradowa Zdroju.

Dwuosiowy pojazd stanowi najmniejszą odmianę „motorówki” z typoszeregu firmy „Wumag”, oferty, skierowanej specjalnie dla lokalnych kolejek. Wagon zamówiony jako próbny – zdał egzamin lecz wkrótce okazał się zbyt mały. Kolej Izerska zakupiła więc w wytwórni „Wumag” dwie podobne, większe jednostki a swą pierwszą przekazała pobliskiej Kolei Zgorzeleckiej. W 1938 roku wagonik otrzymał nowy, większy silnik a poprzez zamontowanie zderzaków przystosowano go do prowadzenia lekkiej doczepki. W okolicach Zgorzelca pojazd przetrwał wojnę. Po 1945 już w barwach PKP służył na terenie DOKP Wrocław jako „090001 MsB”. W końcu lat pięćdziesiątych, przypisano mu serię SN51 – wspólną dla różnego typu przedwojennych wagonów spalinowych. W latach siedemdziesiątych wagon wycofano z eksploatacji w ruchu pasażerskim, przeznaczając go do roli drezyny inspekcyjnej. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych został skreślony z inwentarza PKP.

Przeznaczony do fizycznej likwidacji zabytek w roku 1990 otrzymało Polskie Stowarzyszenie Miłośników Kolei. Pojazd, niestety uszkodzony, został zabezpieczony i obecnie oczekuje na sponsora naprawy.

PODSTAWOWE DANE TECHNICZNE

• szerokość toru: 1435 mm
• ilość osi: 2
• typ silnika: wysokoprężny układ silnika 4-cylindrowy, rzędowy
• oznaczenie silnika: Mercedes Benz OM 65
• moc silnika: 85 KM
• typ przekładni: mechaniczna
• prędkość maksymalna: 60 km/h
• masa własna wagonu: 10,5 t
• ilość siedzeń klasy 2: 21

Pojazd SN51 – 02 wyprodukowały w 1934 r. współpracujące ze sobą zakłady:

• „Wumag” (konstrukcja mechaniczna),
• Mercedes-Benz (silnik).