…co darował, co wziął?
Czy nas wyniósł pod niebo,
czy rzucił na dno?

Ja co roku tą trawestacją hitu zespołu „Turbo” rozpoczynamy podsumowanie przebiegu mijającego roku. Czyniąc więc zadość utrwalonej już tradycji kreślimy i na przełomie 2019 i 2020 roku kilka zdań na ten temat nie zapominając o podziękowaniach dla Wolontariuszy i Darczyńców bez których nasza działalność z pewnością miałaby znacznie skromniejszy charakter.

Najważniejszym elementem naszej działalności były już tradycyjnie remonty zabytkowych obiektów kompleksu Parowozowni. Rok 2019 pod tym względem należał do bardziej owocnych. Na zadania związane z rewitalizacją budynków wydatkowaliśmy ogółem ponad 200 000 zł .
Najbardziej kosztowny był tu remont kolejnej części świetlika dachu hali wachlarzowej (kanały 4-6) za kwotę 169 368,82 zł. Wsparły go Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (60 000 zł) oraz Samorząd Województwa Łódzkiego (45 000 zł). Wkład własny pokryliśmy z 1% podatku (42 403,79 zł) oraz zbiórki prowadzonej na konto bankowe oraz za pomocą portalu zrzutka.pl (26 368,71 zł, stan na 1.01.2020 r.) oraz wypracowanych środków własnych. Darczyńcom jeszcze raz dziękujemy za okazane wsparcie!

Drugim frontem prac budowlanych w 2019 r. był budynek dawnej wieży wodnej. Po wielu latach starań udało się wreszcie zacząć remont obejmujący naprawę fragmentu dachu oraz usunięcie części uszkodzonych tynków kosztowały 44 159,68 zł. Te prace konserwatorskie wsparł Urząd Miasta Skierniewice dotacją w kwocie 25 000 zł. Różnicę pokryliśmy z posiadanych środków własnych.

Także ze środków własnych prowadziliśmy prace naprawcze najstarszych poszyć papowych na dachu hali wachlarzowej i hali maszyn. Działania te powinny odroczyć konieczność nowego remontu kapitalnego w tych miejscach nawet na kilkanaście lat.

Tegoroczna dotacja Urzędu Miasta Skierniewice (16 800 zł) w 2018 r. była przeznaczona na prace utrzymaniowe infrastruktury torowej Parowozowni. Dysponując zapasami magazynowymi podkładów i pozostałych materiałów torowych wykonaliśmy kompletną wymianę „szpałów” na przestrzeni kilkudziesięciu metrów w ciągu najbardziej zdegradowanych fragmentów torów nr 14 i 15 w części przed halą wachlarzową. Także i w tym roku bezcenne było wsparcie prac koparko-spycharką, która wykonała korytowanie torowiska, układanie nowych, cięższych znacznie podkładów oraz balastowanie tłuczniem.

Realizowaliśmy kolejny rok z rzędu projekt mający na celu rozwój wolontariatu w Parowozowni. Dzięki wsparciu Fundacji Banku Satander Polska w kwocie 5 000 zł z programu Tu mieszkam, tu zmieniam, zorganizowaliśmy dwa turnusy obozu wolontariackiego. W jego trakcie realizowane były szerokozakrojone prace porządkowe zarówno na zewnątrz jak również w hali wachlarzowej. Ponadto w ramach tego projektu wydłużyliśmy ogrodzenie oddzielające teren Parowozowni od torów stacyjnych. Kontynuowaliśmy też działania przy dwóch parowozach. Najwięcej czasu zostało poświęcone stojącemu na dziedzińcu Parowozowni Ty51-1. Drobne prace malarskie kontynuowane były też przy TKp 6042 „Śląsk”.

W 2019 r. oprócz remontów budynków i torów realizowaliśmy dwa projekty finansowane ze środków zewnętrznych związane z renowacją taboru. Pierwszy z nich to wagon-platforma z 1912 r. Zaplanowany na 2019 r. pierwszy etap odbudowy objął dwukrotne zabezpieczenie antykorozyjne całej konstrukcji (na etapie przygotowywania projektu starannie wypiaskowanej). Następnie wykonano rewizję układu biegowego oraz niezbędne prace ślusarskie i spawalnicze przy podwoziu pojazdu. Ponadto podwozie pomalowane zostało na docelowy czarny kolor. Wykonano również obramowania burt wagonu i przygotowano materiał do ich oszalowania oraz na podłogę. Drugim pojazdem przy którym były prowadzone prace jest lokomotywa Ls60-143. Po częściowym demontażu m.in. kapoty silnika i zabezpieczeniu przed uszkodzeniami elementów ruchomych jej nadwozie zostało oczyszczone strumieniowo, zabezpieczone antykorozyjnie i częściowo polakierowane. We własnym zakresie kontynuowaliśmy prace zmierzające do pełnego uruchomienia wagonu silnikowego SR71-04.

Łącznie od grantodawców i darczyńców otrzymaliśmy ponad 188 000 zł, głównie na cele związane z rewitalizacją Parowozowni. W ten sposób środki z 1% (Urzędy Skarbowe nam przelały w 2018 r. blisko 42 500 zł) pomnożyliśmy blisko 4,5-krotnie!

W 2019 r. rozbudowa ekspozycji urządzeń sterowania ruchem kolejowym (usrk) i poprawa jej estetyki odbywała się wyłącznie ze środków własnych PSMK. W jej ramach zapoczątkowany został remont kluczowej skrzyni stojącej z aparatem blokowym z 1927 r. Drugim eksponatem, którego renowacja odbywa się równolegle, jest dwukomorowy sygnalizator świetlny. Ten konkretny egzemplarz jest dość wczesną powojenną wersją sygnalizatorów Ericssona, prezentujący kilka niespotykanych współcześnie elementów, ale z tego powodu własnie bardzo interesujący.

Także z własnych środków kontynuowaliśmy prace przy rozbudowie wystawy urządzeń telekomunikacji kolejowej. Trzeci pokój, w którym ma zostać zmontowana już niedługo centrala automatyczna typu FT-200, przeszedł zaawansowany remont. Najwięcej czasu zajęły prace zduńskie, dzięki którym pomieszczenie zyskało wydajny piec kaflowy, umożliwiający prace także w okresie jesiennych czy zimowych chłodów. Wnętrze dawnego warsztatu napraw prędkościomierzy zostało też pomalowane – wkrótce, po ułożeniu gumoleum, rozpocznie się montaż docelowej ekspozycji.

W 2019 r. odwiedziło nas 5638 osób, które mogły zapoznać się z historią Parowozowni, jej autentycznymi wnętrzami warsztatowymi i technologią pracy oraz częścią zgromadzonych tu eksponatów. Organizowaliśmy też lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży, plenery fotograficzne i szereg innych imprez kulturalnych. Ponadto we współpracy z ursynowską Klubokawiarnią KEN54 wróciliśmy do cyklu spotkań tematycznych odbywających się w Warszawie. W 2019 r. miały miejsce dwa takie wydarzenia popularyzujące wiedzę o kolei pośród mieszkańców Stolicy. Te działalności będziemy kontynuować również w roku 2020.

Wszystkim naszym darczyńcom oraz partnerom w imieniu Członków i Wolontariuszy PSMK oraz znajdujących się w naszej pieczy zabytków kolejnictwa jeszcze raz DZIĘKUJEMY!

Mecenasi działań PSMK w 2019 r.

Z niekłamaną radością informujemy, że w ostatnich godzinach 2019 r. wpłynęła na nasze konto darowizna w kwocie 4 000 zł przeznaczona na wsparcie remontów obiektów Parowozowni. Katowicka firma Silesia Transport, specjalizująca się w kompleksowych usługach dla publicznego transportu zbiorowego, zrobiła nam tym niesamowitą niespodziankę!

Darczyńcy po stokroć dziękujemy!

Nasz Kolega dr Ariel Ciechański od lat prowadzi badania dotyczące historii wagonów do przewozu piwa. Przy ich okazji, wynajduje dzięki kibicującym jego poszukiwaniom miłośnikom kolei, nowe źródła informacji. W ten sposób dotarł do dzienników ogłoszeń i zarządzeń austriackich kolei państwowych KKStB. Stąd już była prosta droga, aby spróbować przynajmniej częściowo odtworzyć losy naszej cysterny „Polska Nafta” oznaczonej nr 552 178.

Do tej pory dysponowaliśmy tylko różnymi numerami pojazdu. Jeden z nich 507 590 pochodził z czasów jego eksploatacji na KKStB i był dla całości kwerendy kluczowy. Jak dotąd nie wiemy, gdzie i kiedy interesującą nas cysternę zbudowano. Z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością możemy jednak stwierdzić, że jej odbiorcą była firma František Xaver Brosche a syn a.s. eksploatująca między innymi gorzelnie przemysłowe w Pradze-Libeň i miejscowości Rájec (obecnie Rájec-Jestřebí).

Ta ostatnia miejscowość była stacją macierzystą wagonu, który był niemal na pewno przeznaczony do przewozu wyrobów spirytusowych. Do 1910 r. wagon ten był włączony do parku taborowego k.k. privilegierte Österreichische Nordwestbahn (ÖNWB) (prawdopodobnie pod numerem 136 557). Wówczas trzyosiowy i wyposażony w hamulec pojazd wraz z upaństwowieniem macierzystej kolei znalazł się na stanie kolei KKStB pod wspomnianym już wyżej numerem.

Według informacji czeskich kolegów w okresie międzywojennym pojazd prawdopodobnie też wciąż był własnością czeskiej firmy – do parku czechosłowackich kolei państwowych był włączony wagon o numerze 552 178, a więc takim pod jakim obecnie funkcjonuje nasza cysterna (i jaki jest wybity na jej ramie). Ponieważ dane wagonu są zbieżne z danymi naszego pojazdu, wszystko wskazuje, że mylnie przyjęliśmy ten numer jako PKP-owski – zwłaszcza, że czeski wagon o tym numerze gdzieś zniknął przed 1948 r. Dziwnym zaś trafem w parku PKP z numerem 0552 178 pojawiła się nasza cysterna (już jako dwuosiowa).

A gdy wspomnimy, że stacja Rájec-Jestřebí znajduje się 10 km od głównej siedziby Kolegów z ChZK, to możemy stwierdzić bez kozery – przypadek? Nie sądzem…

Jesienne chłody dość mocno skutecznie ograniczyły pole prac przy lokomotywie spalinowej Ls60-143 – wszak lakierów nie można nakładać, gdy temperatury są grubo poniżej 10 stopni Celsjusza. Stąd powrót naszej ekipy od spalinowych pojazdów trakcyjnych do wagonu motorowego SR71-04. W ostatnich tygodniach 2019 r. każdą wolną chwilę nasi koledzy wykorzystali na uzupełnianie braków oraz naprawy części w układzie napędowym pojazdu. W końcu ich dążenia zostały uwieńczone sukcesem i pojazd o własnych siłach ruszył na jazdy próbne po torach Parowozowni. Prace przy pojeździe będą kontynuowane.

Chcąc ułatwić Państwu wspieranie naszej organizacji 1% podatku nawiązaliśmy współpracę z Instytutem Wsparcia Organizacji Pozarządowych – od 1.01.2020 r. będzie można wypełniać zeznania podatkowe korzystając z narzędzia PITax przygotowanego przez naszego partnera.
Jednym kliknięciem myszy zostaną Państwo przekierowani na stronę pomagającą w rozliczeniu. Tam można skorzystać ze specjalnej aplikacji on-line bądź też pobrać ją bezpłatnie na komputer. Tradycjonaliści natomiast na dole zalinkowanej powyżej strony www znajdą do ściągnięcia interaktywne formularze PIT-ów, a wsród nich najbardziej popularny PIT-37. Co ważne, za każdym razem w działce dotyczącej przekazania 1% podatku, automatycznie będzie już wprowadzony KRS naszego Stowarzyszenia. Mamy nadzieję, ze ułatwi znacznie to Państwu dalsze wspieranie naszej organizacji.

Zgodnie z wieloletnią już tradycją ze znacznym wyprzedzeniem publikujemy terminarz wydarzeń w Parowozowni Skierniewice na kolejny (tym razem 2020) rok. Jest to rok szczególny – aż trzech rocznic, które chcielibyśmy godnie uczcić:

• W maju minie 15 lat odkąd udostępniamy Państwu regularnie nasz obiekt;
• W sierpniu minie 100-lecie pomocy węgierskiej, która trafiła na skierniewicką stację dla walczącej polskiej armii;
• W październiku zaś minie 175 lat od dnia, kiedy do Skierniewic za sprawą Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, wjechał pierwszy pociąg.

Z tej okazji postanowiliśmy dość znacząco przebudować naszą ofertę:

• zmieniamy godziny comiesięcznych Dni Otwartych  – od 2 maja 2020 r. wstęp na teren Parowozowni w ich trakcie będzie możliwy w godzinach 11.00-18.00, a ostatnie zwiedzanie z przewodnikiem zaczynać będzie się o godzinie 14.00;
• utrzymujemy dwie długości trasy zwiedzania. O godz. 11.00, 12.00 i 13.00 będziemy oferować skróconą trasę zwiedzania, dopasowaną szczególnie do potrzeb gości z małymi dziećmi. O godz. 14.00 będzie się zaczynało pełne zwiedzanie obiektu adresowane do osób w wieku co najmniej 12 lat;
• termin Kolejowej Nocy Muzeów to prawdopodobnie 16 maja – wszystkich chętnych zapraszamy od 18.00 do 24.00;
• powraca do naszego kalendarza Specjalny Dzień Otwarty dla Szkół – pod nową nazwą Szkolnych Czwartków i można  je zarezerwować praktycznie w każdy czwartek będący dniem nauki szkolnej (zwłaszcza od kwietnia do października). Na zgłoszenia czekamy pod nr telefonu 730 181 323;
• wydłużamy godziny otwarcia Parowozowni w trakcie Skierniewickiego Święta Kwiatów, Owoców i Warzyw. W 2020 r. będziemy oczekiwać na Gości w godz. 11.00–19.00.
• plenery fotograficzne pozostają niemal w dotychczasowej postaci i odbywać się będą w wybrane trzecie soboty miesiąca od czerwca do października.  W dniach 20 czerwca i 17 października będą miały miejsce w godzinach 12.00-17.00,  natomiast w dniu 15 sierpnia w godzinach 17.00-21.00. Rejestracja uczestników i wejście na teren Parowozowni będzie w tych terminach możliwe tylko w ciągu 30 minut od rozpoczęcia się pleneru;
• 3 października planujemy specjalny Dzień Otwarty Urodziny „Wiedenki” o wzbogaconym z okazji 175-lecia kolei w Skierniewicach programie;
• w trakcie Święta Kolejarza, 28 listopada podobnie jak w ostatnich latach, przewidujemy tylko zwiedzanie o 11.00 i 12.00.

Zastrzegamy sobie prawo zmian w już opublikowanym programie imprez.

W przyszłym 2020 r. będziemy obchodzić 175-lecie powstanie Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Tyle samo kolej jest obecna w Skierniewicach. Planujemy oczywiście tę rocznicę godnie uczcić, a pierwszym naszym krokiem w tym jest okolicznościowe logo obchodów opracowane przez naszego Kolegę Pawła Adamowicza. Z pewnością jednak na tym nie poprzestaniemy! Więcej szczegółów postaramy przedstawić się wiosną przyszłego roku. Jednak już dziś zachęcamy do śledzenia naszego kalendarium wydarzeń.