Parowóz TKi3-137 pochodzi z pruskiej serii T9³ uniwersalnych tendrzaków, wyprodukowanych w latach 1901-1914 w ilości ponad 2200 sztuk – przede wszystkim na zamówienie Królewsko – Pruskiego Zarządu Kolejowego ale również Kolei Alzacko – Lotaryńskich i szeregu zarządów kolei prywatnych. Maszyny te służyły przy lekkich pociągach pasażerskich i towarowych, głównie na liniach lokalnych. Można je było zobaczyć także przy pracy manewrowej na większych stacjach i bocznicach.

Seria T93 od początku istnienia była związana z terenami dzisiejszej Polski. Już w pierwszych latach produkcji, poszczególne egzemplarze oddawano do służby w ówczesnych Królewskich Dyrekcjach kolei pruskich w Poznaniu, Gdańsku, Katowicach i Wrocławiu. W okresie I wojny światowej, idąc za frontem parowozy te trafiły także do zaboru rosyjskiego, np. w 1916 roku do parowozowni w Warszawie i Skierniewicach.

Po odzyskaniu niepodległości Polska otrzymała 320 sztuk tych użytecznych parowozów. Według polskiego systemu oznaczone jako seria TKi3, rozlokowane były na terenie większości przedwojennych dyrekcji PKP. Po 1945 nasze koleje dysponowały 213 maszynami tej serii.

Na przełomie lat 40. i 50. PKP zaczęły pozbywać się parowozów TKi3. Jako pracujące parą nasyconą nie pasowały do obrazu unowocześniającego się transportu. Także taktyka prowadzenia długich i ciężkich składów była przyczyną eliminowania tej – lekkiej serii przez kolej. Zatem większość egzemplarzy skasowano, część przekazano na bocznice zakładów przemysłowych a kilkadziesiąt przebudowano na lokomotywy bezogniowe. Ostatni egzemplarz serii TKi3 PKP wygasiły w 1969 roku. W przemyśle seria przetrwała 10 lat dłużej. Do dziś w Polsce zachowało się 5 tego typu maszyn. Szósta – wbrew ustawie o ochronie zabytków – została sprzedana w 1986 r. do berlińskiego Muzeum Techniki i Komunikacji.

Będący własnością Stowarzyszenia parowóz TKi3-137 przez cały czas, wyłączając okres ostatniej wojny był związany z ziemiami Polski i ich historią. Został zbudowany dla pruskiej Królewskiej Dyrekcji Kolei w Gdańsku. W barwach Prus jako „7382 Danzig” służył do 1920 r. i wtedy to w ramach reparacji wojennych przeszedł na własność PKP – by kontynuować służbę – teraz w Dyrekcji Kolei Państwowych w Gdańsku. W 1924 r. maszyna otrzymała nowe, polskie oznaczenie: „TKi3-228″. Podczas kampanii wrześniowej parowóz prowadząc pociąg ewakuacyjny znalazł się na terenie dyrekcji wileńskiej, skąd po zajęciu Kresów przez okupanta, na krótko został włączony do stanu Kolei Rzeszy (DR). Po podziale Wileńszczyzny maszyna trafiła na koleje litewskie, a w czerwcu 1940 r. wraz z całą Litwą w czerwcu 1940 przeszła we władanie ZSRR. Po ataku Niemców na ZSRR, w 1941 r. parowóz ponownie przeszedł na stan kolei niemieckich. Na „Deutsche Reichsbahn” oznaczono go jako „91 719″ i skierowano do służby w parowozowniach na zajętych terenach Rosji. Wraz z cofaniem się frontu ewakuowany i koniec wojny zastał parowóz na kolejach Czechosłowacji. Stamtšd ČSD przekazały go na tereny Niemiec, do zachodniej strefy okupacyjnej. W 1946 roku tendrzak został rewindykowany na PKP, gdzie otrzymał nowy numer inwentarzowy, stając się „TKi3-137″. Kilka lat później jako parowóz manewrowy został sprzedany do przemysłu. Po zakończeniu eksploatacji a później kilkuletnim postoju, w 1982 r. TKi3-137 wrócił ponownie na kolej, tym razem jako materiał na nieczynny „pomnik techniki”. Jednak do wyeksponowania nie doszło i w 1992 r. PKP przekazały stojący w zapomnieniu zabytek Polskiemu Stowarzyszeniu Miłośników Kolei.

Obecnie parowóz, w którego przebiegu służby odbija się cała historia Środkowej Europy XX w., zabezpieczony przed dalszym zniszczeniem oczekuje naprawy.

Podstawowe dane techniczne

• szerokość toru: 1435 mm
• układ osi: 1 – 3 – 0
• nadprężność pary: 12 atm
• powierzchnia ogrzewalna kotła: 107 m²
• powierzchnia rusztu: 1,53 m²
• typ silnika: bliźniaczy
• prędkość maksymalna: 65 km/h
• siła pociągowa: 8900 kg
• masa w stanie służbowym: 59,9 t
• zapas węgla / wody: 2t / 7 m³

Parowóz TKi3-137 wyprodukował w 1925 r. zakład:

• Union Gießerei Kőnigsberg (numer fabryczny : 1751/1909)